کنترل حاشیه‌نشینی در 3  شهر اردبیل

اردبیل در دهه‌های اخیر و بعد از استان شدن با پدیده حاشیه‌نشینی و تشدید سکونتگاه‌های غیررسمی روبه‌رو بوده، به طوری که 830 هکتار سکونتگاه غیررسمی در اردبیل ثبت شده است.

به گزارش ایسنا، هر چند به نسبت کلان‌شهرها و استان‌های همجوار وضعیت حاشیه‌نشینی در استان اردبیل و تبعات ناشی از آن کمتر است، اما 30 درصد جمعیت این استان در 3 بافت فرسوده، تاریخی و سکونتگاه‌های غیررسمی ساکن هستند که با تدابیر انجام شده در سال‌های اخیر حاشیه‌نشینی در 3 شهر اردبیل، پارس‌آباد و مشگین‌شهر کنترل شده و از تشدید مهاجرت‌ها کاسته شده است. 

در برخی از روستاهای این استان مهاجرت‌های معکوس اتفاق افتاده و در بسیاری از شهرهای این استان سکونت تثبیت شده یا در یک فرایند ثابت قرار گرفته، به طوری که به گفته کارشناسان و متخصصان حوزه جمعیتی و شهرنشینی این بار مهاجرت از اردبیل به سایر استان‌ها به دلیل تشدید بیکاری و عوامل موثر اجتماعی نظیر رشت، کرج، تهران و... اتفاق افتاده است. 


نگاه چند بعدی طرح‌های بازآفرینی 

رئیس اداره بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل در مورد سکونتگاه‌های غیررسمی، وضعیت حاشیه‌نشینی و طرح‌های بازآفرینی اظهار کرد: طرح بازآفرینی در واقع ادامه طرح توانمندسازی سکونتگاه‌های غیررسمی است که دولت در این طرح به صورت تک‌بعدی به محلات توجه نکرده، بلکه مسائل فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و عمرانی توأم دیده شده است.

«عبدالرحمن روحی» شاخص‌های توسعه مدنظر را در طرح بازآفرینی شامل 5 بافت اعلام کرد و گفت: بافت سکونتگاه‌های غیررسمی یا مناطق حاشیه‌نشین، بافت فرسوده، بافت تاریخی، روستاهای ادغام شده در شهرها و بافت ناهمگون از جمله آنهاست. 

وی بیان کرد: در استان اردبیل ما در 3 شهر اردبیل، مشگین‌شهر و پارس‌آباد به صورت کامل مطالعات بازآفرینی را انجام دادیم و به صورت استانی در 3 شهر بیله‌سوار، کوثر و گرمی مطالعات این طرح تکمیل شده و در 2 شهر خلخال و نمین در قالب مطالعات تکمیلی این برنامه در حال انجام است.

روحی این ستاد را استاندار و دبیری آن را راه و شهرسازی اعلام کرد و گفت: در این زمینه کارگروه‌های مختلف با همکاری دستگاه‌های اجرایی شکل گرفته تا منطبق بر خواسته و نظر مردم باشد و برای جلب رضایت آنها تلاش شود.

این مسئول از پرداخت 60 میلیون تومان تسهیلات در مرکز استان برای احداث و نوسازی واحدهای شهری در این سکونتگاه‌ها و 50 میلیون تومان تسهیلات برای ساکنان سایر شهرستان‌ها خبر داد و گفت: ما هیچ محدودیتی در پرداخت این تسهیلات به شکل سریع و با سهولت خاص نداریم.

با در نظر گرفتن افق 1400 و همراهی همه دستگاه‌ها و متولیان محلات هدف را در این 3 شهر شامل گلمغان و ایران‌آباد در اردبیل، دره حسنلو و نوشین‌دره و ولایت در مشگین‌شهر و محله زیرنهر تراب در پارس‌آباد برای اجرای طرح‌های اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و عمرانی در نظر گرفتیم.


اجرای طرح جامع اقدام مشترک در محلات هدف 

رئیس اداره بازآفرینی شهری اداره کل راه و شهرسازی استان اردبیل از اختصاص 50 میلیارد تومان اعتبار طی سال گذشته و امسال برای اجرای طرح‌ها در محلات هدف خبر داد و گفت: این پروژه‌ها در قالب زیربنایی نظیر ساخت کلانتری و خانه محله، زیرساخت، توسعه شبکه‌های آب و فاضلاب، اصلاح شبکه، برق، توانمندسازی و آموزش و مهارت‌آموزی اجرا می‌شود که در برخی از محلات نیز با مداخله و تسهیل‌گری در ایجاد فرصت‌های اشتغال و ارتقای آموزش و مهارت خانواده‌ها اقدامات خوبی آغاز شده است. 

روحی بیان کرد: طرح جامع اقدام مشترک در محلات هدف تعریف و تعیین شده و کارگروهی نیز کار پیشگیری و جلوگیری از توسعه سکونتگاه‌ها را با همکاری شهرداری و مراجع دادگستری انجام می‌دهند تا از توسعه ساخت و سازها و حاشیه‌نشینی جلوگیری شود.

وی به سکونت 30 درصد جمعیت استان اردبیل در این محلات اشاره کرد و گفت: ما 100 هکتار در بافت تاریخی، 963 هکتار در بافت فرسوده و 830 هکتار نیز در سکونتگاه‌های غیررسمی و حاشیه‌ شهرها داریم.


200 هزار نفر حاشیه‌نشین 

معاون امور اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان اردبیل یکی از معضلات اجتماعی را بحث حاشیه‌نشینی و تبعات ناشی از آن اعلام کرد و گفت: از اوایل دهه 90 و با تشکیل کمیته‌ها و کارگروه‌های نظارت و پیشگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در مجموعه شهرداری اردبیل کارها به سمتی پیش رفته که جلوی ساخت و سازهای غیرمجاز و غیرمستحکم گرفته شد تا به نوعی از مهاجرت بی‌رویه ممانعت و از ناهمگونی ساخت و سازها و مخدوش شدن چهره شهرها جلوگیری شود.

«یوسف خدادادی» افزود: بر اساس آمارهای موجود 200 هزار نفر از جمعیت یک میلیون و 200 هزار نفری استان اردبیل حاشیه‌نشین هستند و از این تعداد تاکنون 15 هزار و 295 نفر در 24 محله اردبیل، 19 هزار و 85 نفر در 13 محله مشگین‌شهر، 30 هزار و 846 نفر در 7 محله پارس‌آباد، 2500 نفر در 2 محله خلخال و 9321 نفر در 3 محله شهر گرمی به عنوان اهالی سکونتگاه‌های غیر رسمی شناسایی شدند.

***

در همه جوامع با وجود این‌که حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی نقطه آسیب‌پذیر شهرهاست، اما با رویکردها و راهکارهایی متفاوت سعی شده تا کنترل این مهاجرت‌ها تشدید شود و به نوعی از تبعات منفی پدیده حاشیه‌نشینی ممانعت به عمل آید و زمینه برای تقویت فعالیت‌ها و اقدامات تاثیرگذار در رشد و بالندگی زندگی شهرنشینی و حفظ آرامش و امنیت اجتماعی تحقق یابد.


رویکرد شهرداری برای ساخت شهر انسان‌محور 

شهردار اردبیل با بیان این‌که ما با شعار «اردبیل شهر؛ انسان‌محور» نگاهی یکپارچه به همه مناطق شهری داریم اظهار کرد: بیشترین خدمات در سال‌های اخیر در مناطق کمتر توسعه‌یافته اتفاق افتاده تا اثری از حاشیه‌نشینی باقی نماند. 

«حمید لطف‌اللهیان» با بیان این‌که در طرح‌های بازآفرینی شهری با همراهی راه و شهرسازی استان اردبیل فعالیت‌های مختلفی در محلات گلمغان، نیار، ملایوسف و همچنین ساماندهی رودخانه بالیقلو انجام شده است اظهار کرد: کمک به بهسازی و نوسازی بافت‌های فرسوده و ناکارآمد شهری و جلوگیری از ساخت و سازهای غیرمجاز در سکونتگاه‌های غیررسمی و ساماندهی این مناطق جزو رویکردهای اصلی شهرداری اردبیل بوده است.